Trong xu hướng dân cư dịch chuyển lên sống trong các mô hình căn hộ chung cư cao tầng, vật liệu thạch cao đang dần tỏ rõ vai trò thay thế cho các loại vật liệu truyền thống trong việc ngăn chia không gian. Tuy đã từng bước tạo nên trào lưu vách nhẹ cho nhà chung cư nhưng cũng vẫn còn nhiều vấn đề cần giải quyết nhanh trước mắt để vật liệu này có thể chủ động thay thế hoàn toàn vật liệu vách ngăn truyền thống. Vách thạch cao và xu hướng sử dụng… Trong kết cấu nhà hiện đại, kết cấu khung bê tông cốt thép được sử dụng làm kết cấu chịu lực chính khá phổ biến; và cách làm truyền thống vẫn đang được dùng là sử dụng tường gạch làm cấu kiện ngăn chia không gian cũng như bao che cho công trình. Với khối lượng khá lớn (tới 200kg/m 2 ), tường gạch sẽ tạo ra một tải trọng tĩnh đáng kể lên kết cấu khung. Như vậy, không chỉ kết cấu khung bê tông cốt thép phải được tăng cường để chắc chắn hơn, mà hệ móng của tòa nhà cũng phải lớn hơn, để có thể đỡ được toàn bộ khối lượng của kết cấu bên trên. Trước tình hình này, nhu cầu sử dụng các loại vật liệu nhẹ đã trở thành hết sức cấp thiết. Trong xu thế đó, vật liệu vách ngăn chia bằng thạch cao đang dần chiếm được ưu thế tốt cho vật liệu vách ngăn chia truyền thống và được thị trường chấp nhận .

Về mặt tính năng sử dụng, minh chứng rõ ràng nhất là với những tính năng vượt trội so với tường gạch như: tính cách âm tốt, khả năng chống cháy cao cấp, trọng lượng nhẹ chỉ bằng 1/10 trọng lượng tường gạch, tốc độ thi công nhanh, chất lượng hoàn thiện tốt, đồng thời có độ bền chắc đảm bảo tiêu chuẩn… tường thạch cao đã và đang dần thay thế tường gạch truyền thống trong các công trình xây dựng tại các quốc gia phát triển trên thế giới từ rất nhiều thập kỷ qua. Tỷ lệ sử dụng thạch cao trên đầu người ở các nước châu Âu và khu vực Bắc Mỹ lên đến 10 – 11 m 2 /người/năm, ở các nước châu Á phát triển cũng đã đạt 3 – 4m 2 /người/năm. Trong khi ở Việt nam tỷ lệ này mới chỉ khiêm tốn ở mức 0.29m 2 /người/năm. Xét thêm điều kiện khí hậu, vật liệu thạch cao là một trong những loại vật liệu thích hợp nhất. Việt Nam là một nước khí hậu nhiệt đới, lại đang rất thiếu điện sinh hoạt nhưng hầu hết các loại vật liệu xây dựng hiện nay đều chưa đảm bảo cách nhiệt tối ưu cho tường ngoài, nhiệt lượng thất thoát ra ngoài là rất lớn. Muốn đảm bảo tiết kiệm năng lượng lại phải xây tường dày, như thế hiệu quả kinh tế sẽ không cao. Tường thạch cao với hệ số dẫn nhiệt rất thấp, kết cấu tường gọn nhẹ là phương án thay thế tốt nhất cho tường gạch truyền thống. Vật liệu thạch cao đã góp phần tạo ra nhiều xu hướng mới cho thiết kế nội và ngoại thất. Tấm thạch cao giờ đây sau một thời gian cải tiến chất lượng đã dần có đặc tính tốt hơn và bền hơn. Tấm thạch cao chống cháy có tính chất vật lý và hóa học có khả năng chống cháy lên đến 120 phút tùy theo chiều dày cũng như số lớp đặt cho vách. So sánh hai hệ thống tường thạch cao và tường gạch truyền thống với các chỉ tiêu cơ bản, chúng ta thấy, bên cạnh ưu thế về cách nhiệt, còn có thể chịu ẩm. Các hệ thống thạch cao còn có thể sử dụng làm tường ngăn cho các khu vực thoát hiểm hoặc các phòng lưu trữ thông tin. Ngoài ra, sản phẩm có khả năng chịu được trong môi trường ẩm ướt như bếp. Mức độ cách âm của thạch cao nếu thiết kế và lắp đặt đúng cách có thể đạt đến khả năng chống ồn lên đến 80 db, khả năng tiêu âm lên đến 70%.

Thạch cao hiện nay có thể coi là vật liệu dễ kết hợp với đèn trang trí nên có thể tạo nên những không gian kiến trúc hài hòa, bắt nhịp cùng cảm quan xung quanh, có thể che dấu các hệ thống kỹ thuật công trình như điều hòa, điện, nước, thông tin liên lạc. Hệ thống trần “âm”, với đặc tính dễ cắt ghép, uốn cong nên có thể tạo ra được nhiều hình dáng đặc biệt như ý muốn như hình khối 3D dạng uốn lượn. Những định hướng cần giải quyết… Trong tương lai gần, để loại vật liệu vách thạch cao có thể thay thế các loại vách ngăn truyền thống, cần có một lộ trình định hướng cụ thể để phát triển loại vật liệu này, như là một trong những loại vật liệu mũi nhọn cho các giải pháp phân chia không gian bên trong tòa nhà. Một thực tế là vẫn còn thiếu những quy chuẩn và tiêu chuẩn kỹ thuật cho việc sử dụng vách thạch cao một cách thống nhất từ chất lượng yêu cầu cho từng thể loại, từng hạng mục công trình, tránh tình trạng sử dụng các loại vách thạch cao trôi nổi có nguồn gốc không rõ ràng trên thị trường, đánh đồng xấu tốt, gây giảm sút cho tuổi thọ của công trình. Hệ khung xương bên trong vách và các vật liệu phụ trợ cách nhiệt cách âm đi kèm cũng cần có những quy định cụ thể hơn. Như với nhà dân dụng, ở nước ngoài, vách thạch cao tiêu âm trong các quy chuẩn là hạn chế sử dụng các loại vật liệu bông thủy tinh do ảnh hưởng đến sức khỏe con người, chỉ sử dụng một số sản phẩm chuyên dụng. Tuy nhiên, các quy định này ở Việt Nam hiện vẫn còn thiếu hoặc có thì chung chung.

• Độ bền của thạch cao?
• Nhận biết độ bền của tấm thạch cao
• Ứng dụng đa dạng từ tấm thạch cao

 Tran thach cao 26/12/2014 - 01

Độ bền của thạch cao?

Nhiều người lầm tưởng chất liệu thạch cao thường dùng làm phấn viết hay đúc tượng… nên dễ vỡ! Đó là ý nghĩ sai lầm. Bởi tấm thạch cao dùng trong xây dựng là một dạng chế tác vật liệu theo công nghệ hiện đại, được sản xuất từ đá thạch cao (khoáng thạch cao) là khoáng vật trầm tích khai thác từ mỏ tựa như đá vôi. Người ta cho khoáng thạch cao (CaSO4.2H2O) này vào lò nung ở nhiệt độ cao từ 105-1500C để làm mất nước, sau đó mới đem nghiền thành bột thạch cao. Từ bột thạch cao này người ta mới ứng dụng nó để làm nhiều thứ trong nhiều ngành nghề khác nhau như trong y tế, mỹ nghệ, điêu khắc, đúc khuôn… và vật liệu xây dựng. Mỗi một ngành, ứng dụng thạch cao khác nhau để cho sản phẩm đạt yêu cầu trong ngành; đặc biệt là ngành xây dựng, đòi hỏi phải có độ bền chắc.

Nhận biết độ bền của tấm thạch cao

Chẳng hạn, trong y tế, từ bột thạch cao người ta pha nước để thành vữa và quấn với “vải” bó bột cho những nạn nhân gãy xương. Chỉ đơn giản vậy mà cái chân bó bột ví dụ, bạn gõ vào nó cứng như đá; khi tháo bột phải dùng đến cưa để cắt lớp bột bó này, chứng tỏ kết cấu thạch cao bền chắc đến độ nào!
Thử quay trở lại chuyện xa xưa cách nay hàng 100 năm, con người đã biết làm nhà bằng đất sét thô mộc, không nung gì cả: làm khung bằng tre, vữa là đất sét trộn với rơm rạ rồi trát lên khung tre mà ra nhà bằng đất. Hiện nay ở thôn quê Việt Nam vẫn còn những căn nhà như vậy, vẫn tồn tại năm bảy chục năm qua. Văn minh hơn, từ thuở đó, nhà của Tây làm trần bằng kiểu – trát tốc-xi: cũng đan sườn trần bằng tre hay gỗ xẻ, rồi trộn vữa là vôi với rơm rạ trát lên khung sườn trần nhà; vậy mà vẫn còn nơi, loại nhà Tây này còn tồn tại đến giờ. Điều này cho thấy, chất liệu đất sét, đá vôi thô đã bền vậy; nếu được nung đúng mức sẽ cho ra gạch, ra vữa vôi cứng chắc.

Tran thach cao 26/12/2014 - 02

Ngày nay, với thạch cao – khoáng trầm tích qua sản xuất chế tạo công nghệ hiện đại sẽ cho những loại tấm thạch cao có độ bền vững vàng trong xây dựng tường, vách ngăn và trần. Từ nguyên liệu thạch cao thiên nhiên 100% đưa qua lò nung ở nhiệt độ khoảng 1500C,sau đó thêm một số chất phụ gia như tinh bột, bông thủy tinh, sợi thủy tinh, K2SO4… để cho ra các loại tấm thạch cao chuyên dụng; ứng dụng cho những yêu cầu trong xây dựng như tấm thạch cao chịu lửa, cách âm, cách nhiệt, kháng âm, trang trí với độ bền cao. Độ bền chắc của thạch cao thể hiện cụ thể ở khả năng treo vật nặng trên tường, vách chẳng hạn. Qua thực nghiệm, bản thân tấm thạch cao có thể chịu được tải trọng treo tới 20kg/điểm; nếu có hệ khung gia cường bên trong, có thể treo vật nặng tới 400kg. Tức độ bền của thạch cao thỏa mãn mức độ chịu lực cao nhất theo tiêu chuẩn quốc tế BS 5234.

Ứng dụng đa dạng từ tấm thạch cao

Bên cạnh độ bền của thạch cao đã rõ, trong ứng dụng để làm hệ tường, nhất là hệ tường thạch cao chịu va đập thường tổ chức bộ khung xương bằng thép mạ kẽm, ốp bên ngoài 2 mặt bằng tấm thạch cao Gyproc chuyên dụng chịu va đập dày 13mm và bắt vít những tấm này vào khung thép; ở giữa hai bề mặt của vách, đặt lớp bông khoáng dày 50mm. Hệ tường thạch cao chịu va đập này thường được ứng dụng làm vách ngăn trong các khu vực công cộng như chung cư, cao ốc, trường học, bệnh viện… những nơi cần chịu sự va đập cao và treo được các vật nặng

Với các hệ thống tấm thạch cao ốp tường thì giải pháp kỹ thuật để hoàn thiện bề mặt tường gạch, tường bê tông hay tường xi măng cát; thay vì phải tô vữa xi măng cát, cách đơn giản và hiệu quả nhất bằng cách ốp tấm thạch cao trực tiếp lên bề mặt để hoàn thiện bằng bột keo dán. Hoặc gắn khung thép vào tường thô, từ đó ốp tấm thạch cao vào và bắt vít. Tất nhiên, dù bằng giải pháp nào cũng sử dụng băng giấy dán xử lý mối nối, rồi sau đó dùng bột chuyên dụng pha nước trát phẳng bề mặt tường, vách.

Giải pháp sử dụng tấm thạch cao trong xây dựng vừa nhẹ cho nền móng, đà dầm công trình, giảm chi phí; vừa mang lại hiệu quả thiết thực như chống cháy, cách âm, cách nhiệt, giảm tiêu thụ điện năng làm mát các không gian nhà ở, phòng ốc trong các công trình dân dụng cũng như công cộng. Bên cạnh đó, khi ứng dụng tấm thạch cao còn mang lại yếu tố thẫm mỹ cao, thích nghi được mọi kiểu cách mà thiết kế kiến trúc thể hiện; chẳng hạn, uốn cong, cắt xén dễ dàng, cấu tạo được trần nổi-trần chìm, trần giật cấp… và luôn tạo được bề mặt nhẵn mịn, không dợn sóng; còn có thể ốp gạch, dán giấy hay sơn… thoải mái lên bề mặt trang trí.

Với độ bền của tấm thạch cao như vậy, do đó khi thi công cần lưu ý một số điều bởi ngoài yếu tố che chắn, bảo vệ không gian có tính thẩm mỹ này việc chọn vật liệu rất quan trọng. Thạch cao phải là sản phẩm có thương hiệu, không nên dùng các loại thạch cao không rõ xuất xứ trên thị trường vì dễ bị nứt, đổ sập… Ngay cả, khung thép mạ kẽm, bột trát, giấy dán xử lý mối nối… cũng phải là sản phẩm đồng bộ cùng thương hiệu hoặc thương hiệu có tên tuổi. Thêm nữa, cần có giám sát thi công để thợ  thi công làm đúng chuẩn mực, quy tắc. Có vậy, độ bền của tấm thạch cao mới thể hiện đúng bản chất của nó một cách vững vàng trong các công trình.